Ο Σημαντικός ρόλος της Χωροφυλακής στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 1912-1913".

Ιδιαίτερα σκληρή ήταν η μάχη στον ναό της Αγίας Σοφίας στο κέντρο της πόλης. Ισχυρή μονάδα της Κρητικής χωροφυλακής υπό τον υπενοματάρχη Αβάτζο κύκλωσαν την εκκλησία που είχε μετατραπεί σε τζαμί. Ακολούθησε έφοδος των χωροφυλάκων με εφ’ όπλου λόγχη. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι σημειώθηκαν επί τόπου εκτελέσεις δεκάδων Βούλγαρων με λογχισμό (ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ, 18/5/2010).

Το  τουρκικό νόμισμα συνέχισε να χρησιμοποιείται παράλληλα με το ελληνικό για αρκετά χρόνια. Γεγονός είναι πως κηρύχθηκε «πόλεμος στο φέσι». Έτσι απολύονταν όσοι υπάλληλοι τρένων, τραμ και ηλεκτρικού συνέχιζαν να το φορούν την ώρα που δούλευαν. Επίσης απολύθηκαν όσοι αρνήθηκαν να πάρουν την ελληνική υπηκοότητα, κυρίως οι Τούρκοι, γιατί οι Βούλγαροι είχαν φύγει ενώ οι Εβραίοι εργάτες συμμορφώθηκαν όλοι.

Υπενθυμίζω σε όσους  δεν το γνωρίζουν η κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν τα γραφόμενα ότι: Ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που μπήκε στην πόλη ήταν ο υπομοίραρχος Κωνσταντίνος Μανωλκίδης, ο οποίος επικεφαλής ενός μικρού αποσπάσματος διέσχισε έφιππος την Εγνατία το βράδυ τη «26ηςΟκτωβρίου», τέσσερις ώρες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας, ενώ εκατοντάδες έκπληκτοι Θεσσαλονικείς ακολουθούσαν τον έφιππο αξιωματικό. Διανυκτέρευσε μάλιστα το βράδυ στο ξενοδοχείο «Όλυμπος Παλλάς», στην πλατεία Ελευθερίας, ενώ πολλοί Έλληνες κάτοικοι τη πόλης συνωστίζονταν στις τζαμαρίες του ξενοδοχείου για να δουν από κοντά τον ένστολο Έλληνα αξιωματικό.

Μετά την υπογραφή της συμφωνίας, μια ίλη του 1ου συντάγματος Ιππικού υπό τον ίλαρχο Βερύκιο έφτασε ως την πλατεία Ελευθερίας.

Το μεσημέρι της 27ης Οκτωβρίου μπήκαν επίσημα στην πόλη, υπό δυνατή βροχή, τα πρώτα τμήματα του ελληνικού στρατού που έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό από χιλιάδες Θεσσαλονικείς που πανηγύριζαν για την απελευθέρωσή τους.

Εντωμεταξύ έρχονταν καθημερινά από τον Πειραιά, με σκάφη, χωροφύλακες, δικαστές και δικηγόροι, οι περισσότεροι από την Κρήτη και την Πελοπόννησο, με σκοπό να αποτελέσουν το διοικητικό μηχανισμό της πόλης.

 (Το Πρωτόκολλο παραδόσεως της Θεσσαλονίκης, ενώ υπογράφηκε την 01.30' ώρα της 27^ης Οκτωβρίου 1912 από τους δύο Αξιωματικούς εκπροσώπους του Αρχιστρατήγου Διαδόχου Κωνσταντίνου και τον Ταξίμ Πασά, έφερε ως χρονολογία την 23.00 (11 μ.μ.) ώρα της 26^ης Οκτωβρίου 1912, κι αυτό έγινε όχι μόνο για τούς λόγους πού αναφέρει στα απομνημονεύματα του ο Ταγματάρχης Βίκτωρ Δούσμανης, αλλά γιατί ο Λοχαγός Ιωάννης Μεταξάς κατάφερε να πείσει τον Ταξίμ πασά να μπει η χρονολογία αυτή, για να τιμηθεί ο προστάτης και πολιούχος της Θεσσαλονίκης Άγιος Δημήτριος, πού γιόρταζε την 26^η Οκτωβρίου και τον οποίον σέβονταν πολύ ο Ταξίμ πασάς.

Ο ουσιαστικός όμως λόγος ήταν άλλος. Για να τεκμηριωθεί και με επίσημο έγγραφο, ότι ο Ελληνικός Στρατός κατέλαβε την Θεσσαλονίκη κατά μια μέρα ενωρίτερα, στοιχείο πού απετέλεσε και τον καταπέλτη στις παράλογες απαιτήσεις των Βουλγάρων για συγκυριαρχία της πόλεως).